TÜİK açıkladı, Türkiye’nin en yoksul şehirleri belli oldu. Araştırmada Türkiye 30 farklı ekonomik bölgeye ayrılırken, Türkiye'nin en yoksul şehirleri ise TR A2 olarak tanımlanan Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan oldu. Iğdır’ın Türkiye’nin ekonomik merkezlerine uzak ve coğrafi olarak kapalı bir havzada yer alması, şehrin ekonomik gelişimi üzerinde önemli bir engel oluşturmaktadır. Iğdır’ın Türkiye’nin en yoksul şehirlerinden biri olmasının bir kaç temel sebebi vardır:
1. Coğrafi Konum ve İklim: Iğdır, Türkiye’nin doğusunda, Ermenistan, Nahçıvan ve İran sınırında yer alır. Bu sınır konumu ticaret için bir fırsat gibi görünse de, bölgedeki sınır kapılarının yeterince aktif olmaması ekonomik fırsatları sınırlar. Ayrıca, tarımsal üretim için uygun olan sınırlı bir ova bulunmakla birlikte, iklim şartları tarımı zorlaştırır. Iğdır’ın Türkiye’nin ekonomik merkezlerine uzak ve coğrafi olarak kapalı bir havzada yer alması, şehrin ekonomik gelişimi üzerinde önemli bir engel oluşturmaktadır.
2. Sanayi ve Ekonomik Çeşitliliğin Azlığı: Iğdır’da sanayi ve üretim sektörü yeterince gelişmemiştir. İstihdamın büyük bir kısmı tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Sanayi sektörünün zayıf olması, şehre dışarıdan yatırım çekilmesini zorlaştırır ve ekonomik büyümeyi sınırlı tutar.
3. Eğitim ve İnsan Kaynakları: Eğitim seviyesinin düşük olması ve kalifiye iş gücünün azlığı, yerel ekonomiyi canlandırabilecek yenilikçi projelerin hayata geçmesini engeller. Nitelikli iş gücü eksikliği, şehrin kalkınması için önemli bir engel teşkil eder.
4. Göç: Iğdır, sürekli olarak dışa göç veren bir şehirdir. Özellikle genç ve çalışabilir nüfus, daha fazla iş imkânı bulabilecekleri büyük şehirlere göç eder. Bu durum, Iğdır’da ekonomik faaliyeti ve dinamizmi azaltır.
5. Yatırım Eksikliği: Devlet ve özel sektör yatırımları genellikle daha gelişmiş bölgelere odaklandığından, Iğdır gibi kırsal ve sınır bölgeleri yeterince yatırım çekememektedir. Bu da altyapının gelişmesini ve ekonomik büyümeyi sınırlar.
6. Kapalı Havza ve İklim Koşulları: Iğdır’ın bulunduğu bölge, Ağrı Dağı ve çevresindeki dağlık alanlar nedeniyle büyük şehirlerle ulaşımı zorlaştıran coğrafi engellere sahiptir. Ayrıca, Iğdır’ın düşük rakımda bulunan ovası tarımsal üretim için uygun olsa da, bölgenin sert kış koşulları ve sınırlı sulama imkanları, tarım ve hayvancılığın gelişmesini zorlaştırır.
7. Büyük Şehirlerden Uzaklık: Iğdır, Türkiye’nin batısındaki büyük ekonomik merkezlere (İstanbul, Ankara, İzmir gibi) oldukça uzak bir konumdadır. Bu mesafe, üretilen tarımsal ürünlerin ve diğer malların büyük pazarlara taşınmasını maliyetli hale getirir. Ulaşım maliyetlerinin yüksekliği, yerel üreticilerin rekabet gücünü azaltır ve ekonomik büyümeyi yavaşlatır.
8. Yetersiz Ulaşım Altyapısı: Bölgenin dağlık yapısı, yüzölçümünün % 26 ova, % 74 dağlıktır. Karayolu bağlantısı var ancak demiryolu ulaşımı bulunmamaktadır. Iğdır Havalimanı’nın bulunmasına rağmen, ulaşım ağı açısından diğer bölgelere kıyasla sınırlı bir hizmet sunulmaktadır. Bu durum, ticaret ve yatırımları olumsuz etkiler.
9. Pazarlara Erişim Kısıtlılığı: Sınır komşularına rağmen, Iğdır’ın dış ticaret olanakları sınırlıdır. Iğdır ili 3 devletle sınır olmasına rağmen İran, Ermenistan sınır kaplıları kapalıdır. 1992 yalında açılan Nahçivan Dil Ucu sınır kapısı ticaret hacmini istenilen düzeye çıkarmak için yeterli değildir.
10. Iğdır pirinç, pamuk, şekerpancarı gibi çok önemli tarım ürünlerinin ekiminden mahrum kalmıştır. Meşhur Iğdır kaysısından yeterince istifade edemiyor.
11. Iğdır kaya tuzu, ponza taşı yataklarından yeterli istifade edemiyor. Tuzluca gibi yüzlerce endemik bitkiye sahip Tuzluca balının üretim ve tanıtımı yeterli değil.
12. Dünyaca meşhur Ağrı Dağının zirvesi dahil % 65’i Iğdır iline ait. Iğdır ili Ağrı Dağının turistik, dağcılık, spor gibi imkanlarını yeterli kullanamıyor.
13. Iğdır coğrafi konumu, stratejik özelliğinden dolayı hep bir geçiş bölgesi olmuş, bir çok kültür ve uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bir çok kültür ve uygarlık harmanlandığı Iğdır ilinin bu özelliği ön plana çıkarılmıyor.
14. Iğdır ili zengin kültürü, folkloru, tarihi ve kültürel değerlere sahip eserleri, Zengin gastronomi ve mutfak kültürü, Kuş cenneti gibi sahip olduğu potansiyelini yeterli değerlendiremiyor.
15. Iğdır 1920 yılında düşman işgalinden kurtuluşundan bu yana Nahiye, İlçe, İl olmuş, hep komşu illerin gölgesinden bir türlü kurtulamamıştır.
16. Iğdır bir sınır ve Serhat ili olmasın sebebiyle yıllardır sağlık konusunda çok sıkıntılar çekmektedir. Hastalar sınır ve komşu illere gitmekte, çok sıkıntı ve maddi külfetlerle karşılaşmaktadırlar. Iğdır için acil olarak bir tıp fakültesi bir büyük şehir hastahanesine ihtiyaç bulunmaktadır.
17. Iğdır’ın diğer bir önemli sorunu aidiyet duygusunun yeterli düzeyde olmaması, bölgede etnik ve dini siyasetin ön plana çıkartılmasıdır.
19. Iğdır ilinin konumunun yanlış olması, kentin 30-40 yıl içinde 3-4 kat sağlıksız büyümesidir. Verimli tarım alanları üzerinde kurulan, kurulup gelişen şehir merkezinin, şehrin güneyine dağlık alana doğru yapılaşması daha iyi olacaktır. Böylece fiziki görünümünün güzelleştiği gibi, alt yapı sorunlarının çözümü daha kolay olacaktır. Verimli tarım alanları da daha verimli kullanılmış olur.
20. Kars-Iğdır- Nahçivan demiryolu faaliyete geçer, 3 sınır kapısı açılırsa Iğdır çok büyük bir lojistik geçiş bölgesi olacaktır. Bunun için Iğdır’ın şimdiden hazırlıklı olması, konaklama, büyük alışveriş, eğlence yerlerinin şimdiden hazırlanması lazım. Yoksa Iğdır’a gelecekler çevre illere gider Iğdır’ı geçiş olarak kullanırlar.
21. Iğdır küçükbaş hayvancılıkta 81 ilimiz içinde ilk 10 arasında yer almaktadır. Bunun için mera ve yaylaların sorunlarını çözüp, hayvancılığı geliştirmek için teşviklerin verilmesi gerekir.
22. Iğdır mikro klima iklim, uygun coğrafi yapısı sebebiyle, bölgenin Çukurovası’dır. Iğdır bölgenin tahıl, meyve ve sebze ambarı durumundadır. Bunun için üretimden pazarlamaya kadar Iğdırlı çiftçilerin desteklenmesi gerekir.
23. Iğdır Üniversitesini bir marka haline getirip, ülkemizin, bölgenin ve bölge ülkelerinin cazibe ve çekim alanı yapmak lazım.
24. Iğdır’ı bir kültür şehiri yapmak ve geliştirmek, aidiyet duygusunu pekiştirmek için, sinema, tiyatro, müze, kültür, edebiyat, sanat ve spora ağırlık verilmelidir.
25. Iğdır ilinin en büyük sorunlarından birisi olan hava kirliğini azaltmak için gerekli tüm çalışmaların ivedilikle yapılması gerekir.
26. Iğdır ili 81 ilimiz içinde orman bakımından en sonuncu sırada yer almaktadır. Bu sorunu giderecek çalışmaların artırılarak yapılması lazım.
27. Iğdır’da geçim büyük oranda tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Iğdır’ın kalkınması için sanayi, ticaret ve hizmet sektörünün devreye girmesi gerekir.
28. Iğdır’a dışarıdan yatırım gelmesi, sanayinin kurulması için teşviklerin verilmesi, devletin bu konuda destek olması lazım.
Bu coğrafi dezavantajlar, Iğdır’ın ekonomik gelişimini sınırlamakta ve şehrin Türkiye’nin diğer bölgeleriyle olan entegrasyonunu zorlaştırmaktadır. Bu nedenler, Iğdır’ın yoksullukla mücadele eden iller arasında yer almasına yol açmaktadır.