Uluslararası Sıfır Atık Forumu Değerlendirme Raporu: Kalıcı Alışkanlıklar İçin 3 Akademik Öneri

Biruni Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Safa Heybet ve Öğr. Gör. Emre Manisalı, Emine Erdoğan himayesinde yürütülen ve 108 ülkeden temsilciyi buluşturan Uluslararası Sıfır Atık Forumu'na ilişkin bir "Değerlendirme Raporu" hazırladı. Akademik rapor, forumu insan, mekan ve dönüşüm ekseninde inceleyerek, kalıcı çevre bilinci oluşturmak için üç somut öneri sundu.

Forumun Önemi ve Akademik Bakış

İHA'nın ahberine göre Akademisyenler, forumun sadece çevre odaklı bir toplantı olmanın ötesinde, "düşünce biçimimizi, üretim ve tüketim anlayışımızı yeniden değerlendirmemizi sağlayan çok katmanlı bir farkındalık süreci" olduğunu belirtti. Rapor, dönüşümün anahtarının YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar'ın da belirttiği gibi bilimin rehberliği, eğitimin yönlendirici gücü ve toplumsal katılımın dinamizmi üçgeninde yattığını vurguladı.

• Öne Çıkan Başlıklar: Raporda, yapay zekânın atık yönetimindeki rolü, Birleşmiş Milletler temsilcilerinin şehirlerin dönüşümünde finansal adalet vurgusu ve kadın liderlerin deneyimleri özetlendi.

• Kazanım: Forumun, atığın sadece bir bertaraf sorunu değil, ekonomik bir kaynak ve yenilik fırsatı olabileceği bütüncül bakış açısını kazandırdığı ifade edildi.

 Kalıcı Çevre Alışkanlıkları İçin 3 Somut Öneri

Dr. Heybet ve Öğr. Gör. Manisalı, sıfır atık bilincini geçici farkındalıktan kalıcı davranışa dönüştürmeyi hedefleyen üç ana öneriyi raporlarına taşıdı:

1. Uluslararası Kupa Günü (International Mug Day)

• Amaç: Tek kullanımlık bardak kültürünü sonlandırmak ve kişisel, yeniden kullanılabilir kupa kullanımını teşvik etmek.

• Uygulama: Bu günde kafe zincirleri, ofisler ve kampüslerde tek kullanımlık bardakların kaldırılması ve kupa kullanımının özendirilmesi.

• Beklenen Etki: Bireysel sorumluluk bilincini artırmak ve sıfır atık temasını eğlenceli bir sosyal harekete dönüştürmek.

2. Kurumsal ‘İleri Dönüşüm’ (Upcycle) Ürünler Üreten Bir Marka

• Amaç: Kurumsal atıkları daha yüksek değerli yeni ürünlere dönüştürerek döngüsel ekonomiye katkı sağlamak.

• Uygulama: Kullanılmayan tekstil, promosyon malzemeleri veya elektronik atıklardan; tasarım çantalar, ofis aksesuarları veya kupa altlıkları gibi ürünler üretilmesi.

• Sosyal Fayda: Üretim süreçlerinin kadın kooperatifleri veya genç girişimciler için yeni ekonomik fırsatlar yaratması.

3. Öğrencilerde Sıfır Atık Bilinci Projesi (Eğitim Temelli Dönüşüm)

• Amaç: Çocuk ve gençlerde çevresel bilinci kalıcı davranışa dönüştürmek.

• Uygulama: Okullarda "Atıksız Gün" ve "Kendi Kupamı Getirdim" etkinlikleri düzenlenmesi; öğrencilerin atıklardan sanat projeleri üretmesi ve geri dönüşüm temalı yarışmalarla sürece aktif katılımı.

• Beklenen Etki: Gençlerin yalnızca bilgi değil, eylem kazanmasını sağlamak ve uzun vadede toplumsal kültür dönüşümünün temelini atmak.