Van’da Kültür ve Turizm Bakanlığı Çömlek Sanatçısı Osman Eşme, yaklaşık 3 bin yıllık köklü bir geçmişe sahip olan ve Urartu medeniyetinden günümüze kadar uzanan geleneksel çömlekçilik sanatını ayakta tutmak için yıllardır tek başına mücadele ediyor.
İHA'nın haberine göre Mesleği babasından öğrenen ve uzun yıllar Tuşba ilçesine bağlı Bardakçı Mahallesi’ndeki atölyesinde çalışmalarını sürdüren Osman Eşme, şimdi sanatını kentin yeni cazibe merkezi olan Bedesten Çarşısı’ndaki yeni yerinde tanıtmaya devam ediyor. Bardakçı Mahallesi’nde asırlardır devam eden çömlekçilik geleneği, 1976 yılında plastik ürünlerin yaygınlaşmasıyla büyük ölçüde terk edilmiş, ustaların meslekten uzaklaşması nedeniyle üretim durma noktasına gelmişti. Günümüzde Van’da bu kültürel mirası sürdüren tek usta olan Osman Eşme, mesleğini yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak azmiyle çalışmalarını sürdürüyor.
"Günümüzde Hak Ettiği Değeri Görmüyor"
Muhabire konuşan çömlek sanatçısı Osman Eşme, uzun süredir tek usta olarak geleneği yaşatmaya çalıştığını belirtti. Yaşadıkları mahallede plastik kullanımının artmasıyla mesleğin 1976 yılından itibaren büyük ölçüde terk edildiğini anlatan Eşme, "O dönem köyümüzdeki ustalar bu işi bırakmaya başladı. Ben ise 1977 doğumluyum ve bu sanatı rahmetli babamdan öğrendim. 2003 yılında işi tamamen devraldım ve günümüze kadar da sürdürdüm. Eğer ben sahip çıkmasaydım, bu sanat tamamen yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktı," dedi. Eşme, yaptıkları işin kökeninin Urartulara dayandığını vurgulayarak, "Üniversitelerde hobi amaçlı benzer çalışmalar yapılsa da bizim yaptığımız, ayaklı torna, eski fırınlar ve atölye düzeniyle hâlâ eski usulle çalışan geleneksel yöntemin birebir devamıdır. Ancak ne yazık ki günümüzde hak ettiği değeri görmüyor. Mesleğimize ilgi azaldı ve desteğe ihtiyacımız var," diye ekledi.
"Doğal Ürünlere Yöneliş Olmasını İstiyoruz"
Yerli vatandaşlara kıyasla yabancı turistlerin çömleklere daha fazla ilgi gösterdiğini dile getiren Eşme, Van’ın yerel küplerini ve peynir küplerini kendisinin yaptığını ancak rağbetin düştüğünü ifade etti. Bu düşüşün en büyük sebebini plastik sektörünün yaygınlaşmasına bağlayan Eşme, "Plastik ucuz ve kırılmaz olduğu için birçok usta mesleği terk etti. Fakat sağlık açısından baktığınızda bizim ürettiğimiz doğal ürünler plastikten çok daha sağlıklıdır. Eskiden bu kadar hastalık yoktu. Plastik biliyorsunuz, kanserojen maddeler içeriyor. Bu yüzden tekrar doğal ürünlere yöneliş olmasını istiyoruz," diye konuştu.
Mesleğin geleceği için yeni adımlar attığını ve büyük oğlunu çömlekçiliğe hazırladığını söyleyen Eşme, "Elimizden geldiğince bu sanatı yaşatmaya çalışacağız. Bu sanatın yok olup gitmesini istemiyorum," diyerek kararlılığını dile getirdi.
Yorumlar
Kalan Karakter: